Zakończono kolejne prace konserwatorskie
W grudniu 2019 roku zakończono prace konserwatorskie nad trzema rękopiśmiennymi księgami z zasobu Biblioteki i Archiwum Konwentu Bonifratrów w Krakowie. Zabezpieczeniu poddano Księgę Profesji, Inwentarz oraz Regestr wydatków. Przeprowadzenie prac konserwatorskich było możliwe dzięki dotacji Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
Księga Profesji z lat 1615-1867 (sygn. Lib.II.16) jest jedną z najstarszych ksiąg dokumentujących działalność bonifratrów na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej, w której odnotowano śluby wieczyste braci. Wpisów dokonywano w języku polskim i łacińskim. Część z nich została uwierzytelniona pieczęciami, w kodeksie występują odciski lakowe, papierowo-lakowe, papierowo-opłatkowe i tuszowe. Księga Profesji jest jedną z najważniejszych ksiąg przechowywanych w archiwum zakonnym i stanowi podstawowe źródło wiedzy na temat zakonników oraz historii bonifratrów w Polsce. W ramach przeprowadzonych prac konserwatorskich dokonano dokładnego oczyszczenia kart i wyklejek rękopisu, wzmocniono papier, wykonano uzupełnienia ubytków, a także podjęto działania zabezpieczające piękną skórzaną oprawę. Konserwatorzy zrekonstruowali brakujące elementy metalowych klamer. Zdecydowali też o wykonaniu nowych pasków zapinki, ponieważ skóra oryginalnych uległa skurczowi i nie mogły one pełnić już swojej funkcji.
Inwentarz rzeczy kościelnych Oycow Bonifratellow Conventu Lubelskiego z 1677 roku (sygn. A-206) jest jedną z nielicznych ksiąg pochodzących i dokumentujących działalność bonifratrów z Lublina. Klasztor w Lublinie funkcjonował od roku 1654, w którym otwarto go i wprowadzono braci, do 1864 roku, gdy nastąpiła kasata w wyniku represji popowstaniowych. Wówczas księgozbiór oraz archiwalia zostały rozproszone – obecnie znajdują się m.in. w Bibliotece Naukowej PAU i PAN w Krakowie, Archiwum Państwowym w Lublinie oraz Bibliotece i Archiwum Konwentu Bonifratrów w Krakowie. Wytypowany do konserwacji Inwentarz jest jedynym zachowanym źródłem dotyczącym wyposażenia nieistniejącego obecnie klasztoru bonifratrów w Lublinie.
Regestr wydatków przes mnie Brata Jozefa Złotowskiego Przeora Krakowskiego na kapitule General[nej] obranego z lat 1639–1645 (sygn. A-20) to jedna z najstarszych ksiąg wydatków dokumentujących działalność bonifratrów w Krakowie. Odnaleźć w niej można szczegółowe zapisy dotyczące życia klasztoru – bracia notowali w niej wydatki na żywność, różne artykuły i usługi, zakupy lekarstw dla pacjentów szpitala, wynagrodzenia dla służby, wydatki na ubrania i usługi z tym związane, wypłacane jałmużny, kontrybucje, a także wydatki na oprawę artystyczną najważniejszych świąt i uroczystości. Księga pochodzi z pierwszej siedziby bonifratrów na ziemiach polskich – nieistniejącego dzisiaj klasztoru pw. św. Urszuli, który znajdował się w centrum miasta, nieopodal krakowskiego Rynku. Jest to księga oprawna w pergamin z notacją muzyczną kwadratową. Rękopis był bardzo zniszczony. Szczególnie istotne było zniszczenie mikrobiologiczne, które osłabiło strukturę papieru. Konstrukcja księgi wymagała ustabilizowania, a oprawa musiała zostać wzmocniona i zabezpieczona. Księga została zdemontowano i każdy z elementów konserwowano osobno.
Księgi stanowią bezcenne i unikalne źródła historyczne. Stan zachowania ksiąg uniemożliwiał przeprowadzenie prac badawczych, lecz teraz – po zabezpieczeniu – mogą one być udostępniane zainteresowanym osobom, a także prezentowane w czasie lekcji archiwalno-bibliotecznych, wystaw i prezentacji. Zatrzymano bowiem postępującą destrukcję obiektów.
Zadanie „Pełna konserwacja trzech ksiąg rękopiśmiennych z zasobu Konwentu Bonifratrów w Krakowie (Księga Profesji, Inwentarz i Regestr wydatków)” zostało sfinansowane w 89,25% ze środków publicznych w formie dofinansowania w ramach otwartego konkursu ofert na realizację zadania publicznego Wspieranie działań archiwalnych 2019, organizowanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.
